Interview Hanneke Koster – Ouderenpsycholoog

Wordt het thema seksualiteit en intimiteit voldoende besproken in het verpleeghuis is Gouda? We spreken hierover met Hanneke Koster, ouderenpsycholoog Zorgpartners Midden-Holland. Op weg naar haar werkkamer passeren we verschillende woonkamers waar mensen lezen of een middagdutje doen. Ze vertelt dat in sommige gangen en kamers overdag het licht een paar uur uit gaat zodat mensen met dementie hier gemakkelijker tot rust komen. Deze hoeken worden zo ingericht dat mensen niet overprikkeld raken. Dit is een voorbeeld van de zorg op maat waar ze zich in het verpleeghuis voor inzet.

Aangaande seksualiteit en intimiteit zijn er nog wel wat stappen te zetten. “Het meest wordt er gesproken over de kaders van wat mag en wat mag niet. In de toekomst hoop ik dat het veel meer zal gaan over de behoeften van mensen. Je moet mensen hierin wel helpen”, vindt Hanneke Koster. “Ouderen die hier komen wonen hebben hier vaak schroom over, het is nog zo’n moeilijk thema. Dit is voor de medewerkers hetzelfde. Toch ben ik van mening dat zij degenen moeten zijn die het onderwerp aankaarten. Wanneer je dit vaker hebt gedaan wordt het vanzelf gemakkelijker”.

Binnen de organisatie is Hanneke Koster nog een van de weinigen die zich bezig houdt met dit thema. De meeste vragen komen dan ook bij haar terecht. Dat is deels logisch omdat sommige situaties gaan over ontremd gedrag en je als ouderenpsycholoog hier veel kennis over in huis hebt, maar in de toekomst hoopt ze ook dat andere medewerkers zich gemakkelijker kunnen en durven inzetten voor dit thema. Dat het beleid en de organisatie achter je staan helpt dan. Zorgpartners Midden-Holland heeft sinds kort een beleidsnotitie seksualiteit en intimiteit. Deze bevat doelstellingen en concrete suggesties. Bijvoorbeeld over kennisvergroting (wat is er binnen/buiten de organisatie beschikbaar?), het aanleren van vaardigheden van medewerkers via workshops, e-learning en hoe je seksualiteit en intimiteit integreert in de dagelijkse werkprocessen.

Mensen vinden het heel ingewikkeld om het te vragen, maar wanneer het een onderdeel wordt van het gesprek dan kun je ook mensen trainen om dit gesprek te houden. Je geeft hiermee aan: er kan over gesproken worden.

“Mensen vinden het vaak heel lastig een opening te vinden om hierover te beginnen. Natuurlijk hoef je niet te vragen ‘doe u nog aan seks?’, je kunt ook zeggen: ‘wij zijn het hier gewend dat mensen die getrouwd zijn samen willen slapen, ik kan me voorstellen dat dit ook een wens van u kan zijn, is dat zo?’.” Zo kan intimiteit en/of seksualiteit een onderdeel worden van bijvoorbeeld het intakegesprek. Hanneke Koster maakt zich hier hard voor. “Mensen vinden het heel ingewikkeld om het te vragen, maar wanneer het een onderdeel wordt van het gesprek dan kun je ook mensen trainen om dit gesprek te houden. Je geeft hiermee aan: er kan over gesproken worden. Als je de mogelijkheden benoemd is het in ieder geval al een gesprek waar je ook later op terug kan komen. Vaak weten mensen niet eens dat wij een logeerbed hebben”. Er is veel mogelijk rondom seksualiteit en intimiteit en de hoop is dan ook dat die kennis bij medewerkers, bewoners en hun naasten tot de dagelijkse realiteit gaat behoren.