Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen, onderzoeken en columns op het gebied van seksuele gezondheid en rechten.
Cliënten in de verstandelijke gehandicaptenzorg hebben behoefte aan seksualiteit en intimiteit. Maar hoe herken je seksuele behoeften bij mensen met een beperking en hoe ga je daar als zorgmedewerker mee om?
Iedereen heeft namelijk behoeften op het gebied van seksualiteit, relaties en intimiteit. Het maakt niet uit hoe oud je bent. En of je een beperking of stoornis hebt. Elk mens wil graag een maatje, of heeft de behoefte om zichzelf of de ander te ontdekken. Iets wat zo normaal zou moeten zijn, blijkt toch een lastig onderwerp te zijn voor cliënten en medewerkers in de gehandicaptenzorg.
Verschillende houdingen ten opzichte van seksualiteit
Een collega van mij is gedragswetenschapper van een team binnen de gehandicaptenzorg. Laatst was ze zichtbaar geïrriteerd, en vertelde mij waar ze mee zat. Haar team van groepswerkers begreep maar niet dat de cliënten ook behoefte hebben aan daten, relaties of seks. ‘Ik probeer het team in beweging te krijgen, maar ze vinden het zo lastig om de cliënten te helpen. De één heeft er passie mee maar voelt zich er alleen in staan, de ander begint er niet aan, vanuit geloof praat ze thuis ook niet over seks, dus wil ze dat ook niet met haar cliënten. Dan heb ik veel uitzendkrachten de laatste tijd en dat maakt het team niet stabiel en veilig om met het thema seksualiteit aan de slag te gaan. Maar we moeten er echt wat mee hoor’, zegt ze.
Ik hoor dit wel vaker. Of ik wil meedenken met het team. Om het onderwerp seksualiteit in de gehandicaptenzorg bespreekbaar te maken. En daar geef ik graag een aantal tips voor, te beginnen met het herkennen van seksueel gedrag, of behoefte aan seksualiteit of intimiteit.
Seksueel gedrag herkennen
Seksueel gedrag bij mensen met een beperking kan soms makkelijk herkend worden. Sommige cliënten vragen er rechtstreeks naar. ‘Wat is dat witte spul wat uit mijn penis komt?’ ‘Ik wil graag ne*ken met mijn vriend, mag ik extra privémomenten?’.
Soms is het wat lastiger om seksueel gedrag in de gehandicaptenzorg te herkennen. Cliënten laten ander gedrag zien, zijn bijvoorbeeld gefrustreerd, agressief of angstig. Het is dan goed om te observeren en te signaleren wat de cliënt er mee bedoelt. Het is belangrijk om met het team in gesprek te gaan, signalenlijsten te gebruiken om seksueel gedrag te herkennen en afspraken te maken. Met sommige cliënten kun je bijvoorbeeld in gesprek gaan. Vraag eens simpelweg bij het zien van een tv-scène hoe zij daar over denken en of ze dat ook wel eens hebben meegemaakt.
Hoe kun je zorgmedewerkers binnen de gehandicaptenzorg helpen in het bespreekbaar maken van seksualiteit en intimiteit bij cliënten?
Het is belangrijk om goede kennis te krijgen over de seksuele ontwikkeling van mensen en de invloed van een beperking of stoornis op de seksualiteit. E-learning is een mooi uitgangspunt voor basiskennis over seksualiteit bij mensen met een beperking en over hoe je een gesprek aan kunt gaan met cliënten. Een speciale week organiseren binnen de zorgorganisaties kan ook helpen waar dit thema centraal staat, deze week kun je aankleden met posters ter bewustwording, webinars, bijeenkomsten, vragenuurtjes, etc.
Chantal Lakeman
Chantal Lakeman van Seksuele Gezondheid Amsterdam is expert in het seksuologisch werkveld binnen de gehandicaptenzorg. Zij geeft goede en duidelijke kennis over seksualiteit bij mensen met een beperking en geeft tips en handvatten voor begeleiders.
Meer weten over het omgaan met seksualiteit binnen de gehandicaptenzorg?
Wil je meer weten over het omgaan met seksualiteit binnen de gehandicaptenzorg, bekijk dan onderstaande informatie over de e-learning Seksualiteit binnen de Gehandicaptenzorg. Of neem contact op voor meer tips hoe je dit thema kunt embedden in de organisatie.
Bekijk de e-learning Seksualiteit in de VG, volop praktijkvoorbeelden en cases.