Anticonceptie bij vluchtelingen en nieuwkomers
Vluchtelingen zijn extra kwetsbaar voor een onbedoelde zwangerschap. Op weg naar Nederland hebben vluchtelingen vaak maar beperkte toegang tot goede zorg inclusief anticonceptie en noodmiddelen. Ook kunnen zij te maken krijgen met seksueel geweld of mensenhandel. Abortuszorg is niet altijd voorhanden.
Vluchtelingen en nieuwkomers zijn niet altijd bekend met het brede palet aan anticonceptiemethoden in Nederland. Soms is de kennis over het eigen lichaam, vruchtbaarheid, seksualiteit en zwangerschap ook beperkt. Daarnaast hebben nieuwkomers vaak andere waarden en normen over seksualiteit, staan ze veelal wantrouwig tegenover hormonale anticonceptie en weten ze niet bij wie zij in Nederland terecht kunnen voor advies of hulp. Ook zijn ze vaak minder gewend zelf regie te nemen over hun kinderwens, omdat een kind bijvoorbeeld als een geschenk van God wordt gezien of omdat anticonceptie vanuit hun religie of cultuur niet acceptabel is.
‘In Syrië is het voor opa’s en oma’s heel erg belangrijk om kleinkinderen te hebben. Zodra je bent getrouwd beginnen vader aan hun zoon, en moeders aan hun dochter te vragen: wanneer geef je mij een kleinkind. Een uitdrukking is: ‘nog belangrijker dan je zoon, is de zoon van je zoon.’ Syrische vrouw
Toegang tot zorg en informatie
Nieuwkomers hebben recht op goede toegang tot zorg en begrijpelijke informatie over vruchtbaarheid, seksualiteit, zwangerschap en gezinsplanning. Veel vluchtelingen en nieuwkomers zijn niet vertrouwd met het Nederlandse zorgsysteem. Ze weten niet altijd dat ze bij de huisarts of verloskundige terecht kunnen voor vragen over anticonceptie, zwangerschap, geboorte en abortus. Voor sommige nieuwkomers staat de verloskundige dichterbij. Zeker als ze hier al mee te maken hebben gehad vanwege een eerdere zwangerschap.
lees dit insprirerende interview met een verloskundige in een migrantenwijkDe taal kan soms een barrière zijn. Dan is het raadzaam ook een tolk in te schakelen of materialen in eigen taal te laten zien. Op Zanzu.nl is in 16 geschreven en gesproken talen informatie beschikbaar over seksuele reproductieve gezondheid, waarbij rekening is gehouden met culturele gevoeligheden. Cliënten kunnen de website zelf bekijken, maar je kunt hem ook gebruiken tijdens je consult of in de voorlichting. Je kunt het Nederlands dan naast een andere taal op je scherm zetten.
Om nieuwkomers goed te informeren over anticonceptie zijn er folders over anticonceptie in verschillende talen ontwikkeld, waaronder het Oekraïens.
‘Een vrouw nam haar man mee naar een consult om te vertalen. Maar hij wilde niet dat ze anticonceptie zou gebruiken. Ze denkt achteraf dat hij informatie voor haar verborgen heeft gehouden. Met als gevolg dat ze onbedoeld opnieuw zwanger raakte. Als een officiële tolk had vertaald, had dit voorkomen kunnen worden.’ Huisarts
Vluchtelingen zijn vaak niet bekend met de kosten en vergoedingen van anticonceptie. Asielzoekers krijgen gratis medische zorg in de opvangcentra. De anticonceptie is voor hen gratis. Nieuwkomers met een Nederlandse status zijn verzekerd via de basisverzekering. Hiervoor geldt dat anticonceptie tot 21 jaar wordt vergoed en ze gratis toegang hebben tot abortuszorg.
Oekraïners in Nederland
Sinds de invasie van Rusland in Oekraïne zijn er meer dan 50.000 Oekraïners naar Nederland gekomen. Het betreft voor 90% vrouwen met kinderen. Ook zij lopen een verhoogd risico op een onbedoelde of ongewenste zwangerschap.
Voor gevluchte Oekraïners in Nederland is er nu ook in het Oekraïens de downloadbare folder over anticonceptie, met de Nederlandse taal ernaast. Voor meer informatie over seksuele reproductieve gezondheid, het lichaam, seksualiteit, anticonceptie, zwangerschap en geboorte is er Zanzu.nl in 16 talen waaronder ook Russisch. Een deel van de Oekraïners spreekt ook Russisch.
Op dit moment is nog niet duidelijk hoe de kosten voor anticonceptie voor deze groep worden vergoed. Gevluchte Oekraïeners vallen onder de regeling van onverzekerden, maar hebben wel recht op zorg zoals opgenomen in de basisverzekering. In de basisverzekering worden de kosten voor anticonceptie slechts tot 21 jaar vergoed. Professionals kunnen voor een vergoeding een beroep doen op een speciale subsidieregeling voor gevluchte Oekraïners in hun gemeente.
Voor Oekraïense vluchtelingen in kwetsbare omstandigheden die de kosten voor anticonceptie niet zelf kunnen betalen, kan mogelijk een beroep worden gedaan op het programma Nu Niet Zwanger, als zij in een Nu Niet Zwanger gemeente verblijven. Kijk op NuNietZwanger.nl welke gemeenten dit programma hebben.