Hoe seksualiteit bespreken?
De drempel om met een seksuele vraag naar een hulpverlener te gaan, blijkt bijzonder hoog. Als zorgprofessional kun je deze drempel voor jouw cliënten verlagen door de seksuele gezondheid te bespreken.
1. Breng seksuele gezondheid ter sprake
Kies een gepast moment om over seksualiteit te beginnen. Individuele consulten, intakes of behandelplanbespreking kunnen goede momenten zijn. Leg uit waarom u over seksuele gezondheid begint, benoem dat seksualiteit een onderdeel is van gezondheid en u het daarom ter sprake brengt. Vraag toestemming om enkele vragen over seksualiteit te stellen. Als de cliënt dit niet wil, stel eventueel voor om het op een later moment te bespreken.
Wanneer bespreek je seksualiteit?
Hoe begin je over seksualiteit?
Waar let je op?
2. Stimuleer de cliënt om zelf te vertellen
Nodig cliënten uit om over hun zorgen en vragen over seksualiteit te vertellen. Soms kan het delen van seksuele zorgen al voldoende zijn en is er geen verdere behandeling nodig.
De juiste vragen stellen helpt de cliënt om een heldere hulpvraag te formuleren. Dit kan bijvoorbeeld door het bevragen van:
- Zorgen: Waar maakt u zich zorgen over?
- Ideeën: Wat denkt u er zelf over? Waar heeft het volgens u mee te maken?
- Verwachtingen: Wat verwacht u? Wat hoopt u?
Het Bio Psychosociaal Model (BPS) kan dienen om verder door te vragen over de impact op lichaam, welzijn en relaties.
Welke woorden gebruik je?
Cultuursensitief werken
LHBTI+ sensitief werken
Biopsychosociaal model
Het biopsychosociaal model stelt dat gezondheid en ziekte worden beïnvloed door een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren. Het wordt vaak gebruikt om uit te leggen hoe verschillende factoren invloed hebben op seksualiteit. Dit model kijkt niet alleen naar de fysieke aspecten van een aandoening, maar ook naar hoe iemands emoties, gedachten, gedrag en sociale omgeving bijdragen aan hun gezondheid of ziekte. Het model maakt onderscheid tussen het psychische, het sociale en het lichamelijke.
Bij het biologische deel gaat over de invloed van biologische en fysieke factoren, zoals leeftijd of lichamelijke aandoening. Bij het psychologische deel gaat het bij seks om wat je voelt en denkt. Voorbeelden hiervan zijn lichaamsbeeld en beleving van de seksualiteit. Als laatst zegt het sociale deel iets over de invloed van bijvoorbeeld cultuur of sociale context. Deze drie delen kunnen samen invloed hebben op seksualiteit, en ook op elkaar. Het model kan helpen om meer inzicht te krijgen, en helpt je om door te vragen over de impact op lichaam, welzijn en relaties.
Afbeelding 1. Het biopsychosociaalmodel. Van Haastrecht, P. Wijsen, C. (2023) Seksueel gezond. Planmatig bevorderen van seksuele gezondheid en seksueel welzijn. Uitgeverij Coutinho.
3. Vat samen wat de cliënt vertelt
Gebruik het samenvatten van wat je hebt gehoord om het gesprek op een respectvolle manier af te ronden. Controleer bij de cliënt of jouw samenvatting klopt.
4. Formuleer een aanbod
- Corrigeer foute informatie en verwijs naar betrouwbare informatie
- Bespreek de mogelijkheden voor hulp
- Stel een vervolg gesprek voor
- Doe een doorverwijsaanbod
Wil je kennis delen met andere zorgprofessionals die net als jij een hart voor het belang van seksualiteit in de zorg hebben? Sluit je dan aan bij de groep Zorg Impactmakers Netwerk in Nederland, oftewel ZIN-IN!