Oorzaken seksuele grensoverschrijding

Aan de basis van seksueel grensoverschrijdend gedrag ligt altijd een machtsverschil tussen de dader en het slachtoffer. Dit machtsverschil kan gebaseerd zijn op leeftijd, sekse, sociale positie of mentaal of lichamelijk overwicht. Daarnaast heeft seksueel grensoverschrijdend gedrag altijd te maken met het niet respecteren van de grenzen van de ander en het ontbreken van instemming.

Algemene risicofactoren

Verschillende factoren kunnen ten grondslag liggen aan seksueel grensoverschrijdend gedrag. Er is meestal geen sprake van één aanwijsbare oorzaak, maar van een samenspel van factoren.

• De ongelijke maatschappelijke positie van mannen en vrouwen, die leidt tot machtsverschillen maar ook tot het in stand houden van een cultuur waarin seksueel geweld niet serieus wordt genomen. Een voorbeeld is victim blaming: niet de dader, maar het slachtoffer krijgt de schuld: ‘ze was niet duidelijk genoeg’, ‘ze liep ’s avonds over straat’, ‘ze droeg sexy kleding’.
• Schadelijke genderstereotiepe normen in de maatschappij, die mannen en vrouwen het gevoel kunnen geven dat ze zich op een bepaalde manier moeten gedragen. Hierbij speelt de dubbele seksuele moraal een belangrijke rol. Vrouwen krijgen de verantwoordelijkheid om grenzen aan te geven, terwijl mannen zichzelf zien als seksuele veroveraars. Maar de verantwoordelijkheid van het overschrijden van seksuele grenzen ligt altijd bij de dader, nooit bij het slachtoffer.
• Het missen van kennis en vaardigheden rond respectvolle omgang en wensen en grenzen herkennen en erkennen (bijvoorbeeld om groepsdruk te weerstaan).
• Een moeilijke jeugd en eigen traumatische ervaringen met seksueel geweld.

Individuele factoren zoals gebrek aan kennis en een moeilijke jeugd leiden niet per se tot het overschrijden van grenzen, maar vergroten het risico op het meemaken van seksuele grensoverschrijding.