Handelen bij incidenten
Wat doe je bij incidenten?
Bij incidenten of bij vermoeden van grensoverschrijdend gedrag of geweld is het belangrijk om adequaat te reageren. Dit hoef je zeker niet alleen te doen, vraag hulp bij collega’s of experts. Tijdig signaleren en handelen kan betekenen dat geweld eerder stopt of dat erger voorkomen wordt.
Naast hulp voor het slachtoffer en het aanspreken van de pleger, is het ook belangrijk om aandacht te hebben voor de omgeving. Negatieve reacties uit de omgeving, zoals victimblaming, kunnen de situatie erger maken voor het slachtoffer en het herstelproces belemmeren.
Signaleren en handelen
Bij (online) seksueel gedrag dat niet voldoet aan de criteria van het vlaggensysteem (gewenst, vrijwillig, gelijkwaardig, leeftijdsadequaat, context adequaat & zelfrespect) is het belangrijk dat je dit tijdig signaleert en adequaat handelt. Ook bij (een vermoeding van) (ex-)partnergweld is dit van belang. Gebruik hiervoor Het Vlaggensysteem of RelatieWijs.
Maak gebruik van de meldcode en/ of win advies is bij Veilig Thuis, Centrum Seksueel Geweld of HelpWanted. Bij Veilig Thuis hoef je niet persé een officiële melding te doen om advies in te winnen.
Maak gebruik van:
Steun slachtoffer
Slachtoffers kunnen te maken krijgen met negatieve reacties uit de omgeving. Victimblaming is een bekend voorbeeld, maar het gebeurt bijvoorbeeld ook dat slachtoffers niet geloofd worden of gedrag van plegers goedgepraat. Hierdoor kunnen schuld en schaamte gevoelens ontstaan met een negatief effect op de verwerking van wat gebeurd is.
Vraag omstanders het slachtoffer te steunen en leg de verantwoordelijkheid van het grensoverschrijdende gedrag bij de pleger. Zeg er wat van als iemand negatief reageert. Ga eventueel het gesprek aan met klasgenoten of ouders/ verzorgers. Hiermee maak je een positieve impact op het herstel en draag je bij aan het voorkomen dat het nog een keer gebeurt.
Hulp voor slachtoffer
Slachtoffers van seksueel geweld, met name van seksueel misbruik, lopen grote kans om opnieuw slachtoffer te worden (revictimisatie). Om dit te voorkomen is tijdige signalering, opvang en zorg voor slachtoffers van groot belang. Centrum Seksueel Geweld kan hierbij helpen. Op slachtofferwijzer.nl is informatie te vinden voor slachtoffers en hun naasten over o.a. (online) seksueel geweld, huiselijk geweld en stalking.
Helpen na seksueel geweld:
Aanpak voor pleger
Jongeren die over een grens gaan, hebben niet altijd de intentie om iemand kwaad te doen. Daarmee is hun gedrag niet goedgepraat, maar het is wel belangrijk om eerst rustig met ze te spreken over wat er is gebeurd. Geef ze de kans om hun eigen versie van het gebeuren te vertellen. Zeker bij relatief lichtere vormen van grensoverschrijding. Daarna is er altijd gelegenheid om verdere stappen en/of (straf)maatregelen te nemen.
Voor jongeren is het ontwikkelen van gezond seksueel gedrag met bijbehorende relaties en houding, een leerproces. Hun seksuele voorkeuren en opvattingen zijn nog in ontwikkeling en liggen nog niet zo vast als bij volwassenen. Om de kans op herhaling te verkleinen is het belangrijk ze hierin te ondersteunen.
Verklein de kans op herhaling
Hulp voor slachtoffer en aanpak van de dader zijn belangrijke stappen om herhaling te voorkomen. Maar dit is ook een goed moment om actief op preventie in te zetten. Waarom dacht de pleger dat diens gedrag oké was of dat die ermee weg kon komen?
Zet in op een sociaal veilige omgeving waarin seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld geen plaats heeft. Denk bijvoorbeeld aan groepsgesprekken over wensen, grenzen en consent, over gendernormen, gendergelijkheid en diversiteit. En aan seksuele vorming en opvoedondersteuning voor ouders.