Seksualiteit bespreken
Tips en materialen voor de huisartsenzorg
Patiënten weten niet altijd dat seksualiteit een onderwerp is waarover gesproken kan worden met de huisarts, POH-S, POH-GGZ en doktersassistent. Of de drempel is te hoog om erover te beginnen. Het is daarom belangrijk om als zorgprofessionals proactief naar het onderwerp te vragen en de drempel te verlagen voor patiënten om erover te beginnen. Op deze manier blijven patiënten niet onnodig lang met vragen, zorgen of problemen zitten rond seksualiteit.
Tips
- Laat zien dat seksualiteit een onderwerp is waarover gesproken wordt binnen jouw huisartsenpraktijk. Besteed aandacht aan seksualiteit op het (digitale) prikbord, leg folders neer over seksualiteit in de wacht- of spreekkamer (zie materialen), plaats een link op de website naar seksualiteit.nl of een andere relevante website over seksualiteit.
- Zorg dat het bespreken van seksualiteit op een structurele manier wordt ingebed in standaard procedures. Vraag ernaar op relevante momenten, zoals bij een intakegesprek, bij ziekte of beperking, bij depressie of in levensfases waarin seksualiteit verandert (zoals na bevallig of bij ouder worden).
- Zorg dat je voldoende kennis hebt van het onderwerp seksualiteit. Wees op de hoogte van sekse-, gender- en seksuele diversiteit en weet wat veel voorkomende issues zijn rond seksuele gezondheid.
- Het kan voorkomen dat je niet iedere vraag over seksualiteit kunt beantwoorden. Zorg daarom dat de huisartsenpraktijk beschikt over een sociale kaart zodat bekend is waar je naar kunt doorverwijzen.
- Houd rekening met diversiteit, zowel culturele diversiteit als diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie. Plaats bijvoorbeeld een inclusief regenboogvlaggetje op de website of op een (digitaal) prikbord in de wacht- en spreekkamer, zorg dat formulieren inclusief zijn (man/vrouw/x/anders).
- Vraag naar seksuele oriëntatie en relatiestatus. Dit geeft zicht op de context waarbinnen zorgvragen vallen.
Materialen
- Een model dat helpt bij het bespreekbaar maken van seksuele gezondheid is het PLISSIT-model. Dit model bestaat uit vier stappen. Zie de animatie en de gesprekskaart.
- Een andere methode om seksualiteit te bespreken is het Onder Vier Ogen model. Dit is een stappenplan voor huisartsen en POH’s om te praten over seksuele gezondheid in de huisartsenpraktijk.
- Er zijn folders voor patiënten over ziekten in relatie tot seksualiteit, erectieproblemen, pijn bij seks, seks als je ouder wordt en het orgasme. Deze kun je geven aan patiënten of neerleggen in de wacht- en/of spreekkamer. Dit geeft mogelijkheid tot het openen van het gesprek over seksualiteit.
- Poster: Seksualiteit. Maak het bespreekbaar!
- Elk mens heeft verschillende opvattingen, gewoonten, waarden en normen. Dat betekent ook dat er in de praktijk verschillende belevingen zijn over thema’s, zoals abortus, anticonceptie, vruchtbaarheid, maagdelijkheid, seksueel geweld en gender- en seksuele diversiteit. Lees hier hoe je als zorgprofessional rekening kunt houden met cultuursensitiviteit.