Seksualiteit bespreken

Tips

• Om seksualiteit met kinderen en jongvolwassenen te bespreken is het belangrijk dat je weet hoe de gemiddelde seksuele ontwikkeling eruit ziet. Hiervoor zijn verschillende materialen beschikbaar. Van alle leeftijden schetst bijvoorbeeld de seksuele levensloop van conceptie tot op hoge leeftijd, waaronder de veelvoorkomende problemen in alle levensfases en de Richtlijn Seksuele ontwikkeling schetst de seksuele ontwikkeling van jeugdigen tot en met 23 jaar.
• Het onderwerp seksualiteit wordt vaak pas besproken als er problemen zijn in het gedrag van het kind of na een nare ervaring waarbij sprake was van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het is belangrijk om alert te zijn op risico’s, hierover te praten en veiligheid te bieden maar het is ook cruciaal om kinderen en jongeren te ondersteunen bij een gezonde, positieve seksuele ontwikkeling en het make van gezonde en verantwoorde keuzes.
• Het is belangrijk om een veilige en prettige sfeer te creëren met het kind of de jongere. Op deze manier voelt de jongere zich meer op diens gemak bij dit onderwerp.
• Benadruk het beroepsgeheim en vertel dat je niet met diens ouders over het gesprek zult praten.
• Jongeren hebben vaak behoefte aan privacy. Dit moet je respecteren, maar ga een gesprek hierdoor niet uit de weg. Leg uit waarom je bepaalde vragen stelt.
• Neem vragen en zorgen van het kind en de jongere serieus en geef de ruimte om diens verhaal te vertellen.
• Is er sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag? Blijf dan rustig luisteren en doorvragen over wat er is gebeurd en welke gevoelens dat opriep.
• Het is belangrijk dat er een klik is tussen jou en het kind of de jongere. Het kan zo zijn dat dit niet het geval is. Dit is echter belangrijk bij gevoelige onderwerpen zoals relaties en seksualiteit. Als de klik ontbreekt en je merkt dat het kind of de jongere dichtklapt bij vragen over dit onderwerp, kun je doorverwijzen naar een collega of de chat, mail of het spreekuur van Sense.
• Als je werkt met jeugd dan krijg je vaak ook te maken met hun ouders en/of opvoeders. Je kunt hen informeren over de verschillende fases van de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren en begeleiding bieden. Tips voor het gesprek met ouders en opvoeders vind je hier.

Materialen

• • Rutgers biedt verschillende trainingen voor professionals die vanuit zorg, onderwijs of jongerenwerk te maken hebben met kinderen en jongeren. Make a Move en Girls Talk leren je hoe je jongeren het beste kunt begeleiden op het gebied van relaties en seksualiteit. In de training ‘Met jongeren in gesprek over seksualiteit’ versterk je jouw vaardigheden om op een proactieve manier met jongeren in gesprek te gaan over seks, intimiteit en relaties, in groeps- of individueel
  • Levvel heeft twee verschillende communicatietools ontwikkeld om het gesprek aan te gaan met jongeren tussen de 14 en 25 jaar. De SexQ helpt bij het bespreken van de onderwerpen seksualiteit, relaties en genderidentiteit en de SexQ Medicatie is ontwikkeld voor professionals die psychofarmaca voorschrijven aan jongeren. Beide tools houden rekening met cultuur, religie en eventueel trauma.
  • Een ander hulpmiddel om met jongeren het gesprek aan te gaan over seksualiteit is het BETTER-model. Uitleg over het model is te vinden in de Richtlijn Seksuele ontwikkeling.
  • De Kiddocom methode is een middel om direct en openlijk met kinderen en jongeren te praten over seksueel misbruik. De Kiddocom methode bestaat uit 2 onderdelen: het werkboekje voor kinderen over ‘Privéplekjes en geheimen die niet oké zijn’ en de handleiding ‘Seksueel misbruik in de zorg, creëren van openheid en veiligheid’, waarin de werkwijze beschreven staat en relevante achtergrondinformatie wordt beschreven.
  • Het Verliefd en seks boek biedt handvatten om in gesprek te gaan met jongeren over liefde, seksualiteit en relaties. Het boek is genderneutraal, actueel en geschikt voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar.
  • Poster: Seksualiteit. Maak het bespreekbaar!
  • Elk mens heeft verschillende opvattingen, gewoonten, waarden en normen. Dat betekent ook dat er in de praktijk verschillende belevingen zijn over thema’s, zoals abortus, anticonceptie, vruchtbaarheid, maagdelijkheid, seksueel geweld en gender- en seksuele diversiteit. Lees hier hoe je als zorgprofessional rekening kunt houden met cultuursensitiviteit.