Praktijkondersteuners en praktijkverpleegkundigen

Patiënten hebben vaak allerlei vragen over seksualiteit, maar weten vaak niet bij wie ze terecht kunnen of durven hier niet uit zichzelf over te beginnen. Jij als POH of PVK vervult een belangrijke taak als het om seksuele gezondheid gaat. Door te anticiperen op vragen en informatiebehoeften, verlaag je de drempel voor patiënten. Zo kun je onnodige zorgen of problemen rondom seksualiteit voorkomen. Zorg dat patiënten weten dat ze met vragen over seksualiteit bij jou terecht kunnen. Dit doe je door hier aandacht aan te geven in je consulten.

Algemene aandachtspunten

• Zeker bij chronische ziekten of bij ouderen is het belangrijk aandacht te besteden aan seksualiteit. Ziekte of medicatie kan de beleving van seksualiteit en seksueel functioneren namelijk beïnvloeden. Uit onderzoek blijkt dat bij 65-plussers meer seksuele klachten voor komen: minder zin in seks, erectieproblemen of een droge vagina.
• Vaak is het al genoeg dat je het onderwerp benoemt en uitlegt dat je kunt helpen bij het zoeken naar oplossingen voor seksuele problemen. Een belangrijke drempel is daarmee weggenomen.
• Maak duidelijke afspraken met je huisarts wie welke taken heeft.
• Bepaal vaste momenten waarop je seksualiteit ter sprake brengt. Bij diabetes is het bijvoorbeeld opgenomen in de NHG-standaard.
• Bespreek seksualiteit op informatiebijeenkomsten over specifieke aandoeningen.
• Zorg dat de juiste ondersteunende materialen in huis zijn, zoals folders voor patiënten of richtlijnen en standaarden.

Ik heb vragen over seksualiteit opgenomen in de vragenlijst voor hart- en vaatpatiënten. Die krijgen ze van tevoren thuisgestuurd. Zo zijn ze er op voorbereid.

Paulien Lunter -Praktijkverpleegkundige, huisartsenpraktijk van Duivenboden

Voorbeelden om het onderwerp seksualiteit op een professionele manier te introduceren:

• Je kunt verwijzen naar wat bekend is uit onderzoek of wat je van andere patiënten hebt gehoord. Bijvoorbeeld: ‘Een deel van de mensen met diabetes ervaart veranderingen op het seksuele vlak. Mogelijk maakt u dit ook mee?’.
• Bij chronische ziekten kun je eens opperen dat je beseft dat het hebben van een chronische aandoening invloed heeft op diverse gebieden, waarvan seks er een is.
• Benoem het taboe. Zeg bijvoorbeeld: `Veel mensen vinden seksualiteit geen gemakkelijk onderwerp om over te praten. Toch is het voor veel mensen een wezenlijk onderwerp in hun bestaan. Mogelijk speelt het ook een rol bij hetgeen u net vertelde. Mag ik u hierover een paar vragen stellen?’.

Versterk je kennis over seksualiteit

Versterk zo nodig je eigen kennis over seksualiteit. Zorg dat je een goed beeld hebt van wat er kan spelen bij jouw patiënten op het gebied van seksualiteit. Dit helpt tijdens het gesprek en bij het bieden van advies:
• Meer informatie over seksualiteit bij ziekte en beperking.
• Lees de patiëntenfolders aandachtig zodat je voorbereid bent op vragen.
• Bekijk de seksuele levensloop van geboorte tot op hoge leeftijd.
• Lees het artikel van TvPO – Wat iedere praktijkondersteuner moet weten over seks