Casus – Bettie en Remesh
Praktijkvoorbeeld ouderenzorg
Bettie en Ramesh zijn 77 en 79 jaar oud. Ze zijn al 52 jaar getrouwd en hebben altijd een avontuurlijk huwelijk gehad. Samen een kroeg in de stad gerund, veel gereisd, periodes in het buitenland gewoond. Hun pensioentijd brengen ze tevreden door in een klein appartement in de stad, om de hoek van hun favoriete restaurants, cafeetjes en bioscopen. Bettie en Ramesh hebben nooit kinderen gehad, maar hebben een grote vriendengroep in de horecawereld.
Drie jaar geleden is Ramesh gediagnosticeerd met Alzheimer: een grote klap voor hen beiden, maar na alles wat ze hadden meegemaakt, waren ze er van overtuigd dat ze deze uitdaging ook wel samen aan zouden kunnen. In het begin vergat Ramesh soms zijn bloeddrukmedicijnen of wist hij niet meer welke dag het was. Bettie hielp hem dan herinneren en vaak lachten ze daarna samen om de knulligheid die de dementie soms teweeg bracht bij Ramesh.
Maar in drie jaar is Ramesh snel achteruit gegaan. Hij ziet niet meer in dat hij Alzheimer heeft en wordt steeds onrustiger van de warboel in zijn hoofd. Dagen lang is hij op zoek naar spullen, vergeet hij te eten, haalt dag en nacht door elkaar heen. Een gesprek is bijna niet meer mogelijk omdat Ramesh steeds zo snel afgeleid is. Bettie heeft een dagtaak aan het verzorgen en begeleiden van haar man. De zorgtaken worden steeds meer en de leuke activiteiten samen steeds minder.
Een casemanager dementie is drie jaar geleden ingeschakeld en ondersteunt Ramesh en Bettie in het ziekteproces. Tijdens een huisbezoek praat de casemanager met Bettie. Ramesh is in een andere kamer op zoek naar een boek en het is de casemanager niet gelukt hem bij het gesprek te betrekken. Bettie is somber. Ze voelt zich eenzaam ondanks dat ze omringd is door betrokken vrienden die haar steunen. Bettie vertelt dat ze haar oude leven mist, dat ze Ramesh mist. Haar thuisleven voelt als werk en haar man voelt als een vreemde. Maar hem naar een verpleeghuis sturen, kan zij nooit over haar hart verkrijgen.
- Wat voel je?
- Wat denk je?
- Wat doe je?
Probleem of dilemma
De casemanager weet dat Bettie en Ramesh altijd alles samen hebben gedaan en dat zij een diepe band delen. Ramesh wordt echter nooit meer de oude en zal nooit meer de partner zijn voor Bettie die hij ooit was. Bettie zit in een rouwproces en mist in een stressvolle periode in haar leven haar maatje. Emotionele steun of warme aanraking kan hij haar niet meer bieden.
Handelingsmogelijkheden
In deze situatie is het belangrijk om het rouwproces van Bettie te erkennen en hier een luisterend oor aan te bieden. Het veranderen, verminderen of verloren gaan van gevoel van verbinding tussen twee mensen, waarbij de één lijdt aan dementie, is onvermijdelijk. Als hulpverlener begeleid je in dit proces en denk je mee over oplossingen voor de partner om ondanks de situatie toch gevoelens van intimiteit en verbinding te kunnen ervaren.
Bettie staat onder een hoop druk en zit noodgedwongen de hele dag in een zorgrol, dus de casemanager stelt voor om Ramesh aan te melden voor een zorghotel, waar hij 2 weken onder begeleiding kan verblijven. In deze periode kan Bettie aandacht aan haar eigen behoeftes besteden en alleen zijn met haar vrienden zonder afgeleid te worden. In de tussentijd gaat de casemanager op zoek naar een vrijwilliger die één of twee keer per week een middag met Ramesh een activiteit kan ondernemen, zodat Bettie iets voor zichzelf kan doen.
De casemanager adviseert Bettie ook om eens met een psycholoog te gaan praten en om na te denken over een fysieke activiteit of hobby, waarbij geen communicatie nodig is, die zij nog wel samen met Ramesh zou kunnen ondernemen.
Uitkomst
Vier weken later zit de casemanager weer op de bank bij Bettie. Ramesh is buiten een blokje om met Sara, een vrolijke jonge vrijwilligster. Dit doet hem goed, want steeds wanneer Ramesh gewandeld heeft, is hij wat rustiger en lukt het Bettie om hem bijvoorbeeld te laten helpen met afwassen, zoals ze dat vroeger altijd samen deden. Bettie oogt vitaler.
Tijdens de korte opname van Ramesh in het zorghotel is ze een lang weekend naar Parijs geweest met haar beste vriendin, wat haar veel goed heeft gedaan. Nog steeds heeft Bettie het moeilijk om Ramesh te zien verslechteren, maar ze is op zoek gegaan naar een praatgroep voor mensen met een partner met dementie, waar ze binnenkort voor het eerst aan zal sluiten.
Na een pas op de plaats tijdens Ramesh zijn ‘vakantie’ in het zorghotel lijkt Bettie er wat nuchterder in te staan: “Ik verzorg hem en hou hem bij me zolang het goed gaat. Zolang hij nog eet, drinkt, slaapt en ik hem af en toe nog een kus op zijn kale kop mag geven, ben ik er voor hem. En als het niet meer gaat, dan moet ik voor mezelf gaan kiezen.”