Casus – Paul
Praktijkvoorbeeld ouderenzorg
De 92-jarige Paul heeft door een vergrote prostaat last van een retentieblaas, waardoor hij niet volledig kan uitplassen en er urine in zijn blaas achter blijft. Dit zorgt voor een ongemakkelijk gevoel en daarom heeft Paul op verzoek van de uroloog een verblijfskatheter gekregen. De thuiszorg is ingeschakeld om de katheter eens per zes weken te vervangen.
Wanneer de wijkverpleegkundige Paul bezoekt, vertelt hij open over zijn relatie met een vrouw die hij nog niet zo lang geleden heeft ontmoet. Aan zijn lichaamstaal en grote glimlach is af te lezen dat hij dol is op haar. Het stel gaat graag samen naar het theater of ze maken een wandeling door het park. Zij woont op loopafstand van zijn huis en een paar keer per week slapen ze samen. Met een grote glimlach zegt Paul dat ze het vrijen nog niet verleerd zijn.
- Wat voel je?
- Wat denk je?
- Wat doe je?
Probleem of dilemma
De wijkverpleegkundige leert in het gesprek met Paul dat hij seksueel actief is en vraagt hoe dit zich verhoudt tot zijn net geplaatste katheter, wat seks hebben bemoeilijkt. De katheterslang die uit de urinebuis komt, maakt seks hebben lastig en zorgt er voor dat penetratie bijna niet mogelijk is.
Handelingsmogelijkheden
Een verblijfskatheter heeft altijd invloed op je seksleven. In sommige gevallen is seks nog goed mogelijk. Vrouwen kunnen de katheterslang bijvoorbeeld op hun buik vast plakken, zodat deze niet in de weg zit tijdens de seks. Voor mannen is penetratie bijna niet mogelijk. De katheter zou in theorie ontkoppeld en opgerold kunnen worden in een condoom, maar het zorgt voor veel ‘gedoe’ tijdens de seks, wat voor mensen met lichamelijke beperkingen en ouderen vaak niet haalbaar is.
Een suprapubische katheter of intermitterend (zelf)katheteriseren (urine een aantal keer per dag ‘aftappen’) kan een goede oplossing bieden om zonder katheter seks te kunnen blijven hebben. Zelfkatheterisatie wordt echter door ouderen vaak als een te moeilijke en belastende handeling ervaren.
Paul geeft met zijn opmerking over zijn seksleven het signaal af dat hij best over seks durft te praten en dat is een mooie ingang om hier over door te vragen. De wijkverpleegkundige vraagt of Paul de seks nog als prettig ervaart nu hij een katheter heeft en Paul antwoordt weer met een grote glimlach dat er ‘genoeg andere manieren zijn om het fijn te hebben’.
De wijkverpleegkundige vertelt dat er ook zoiets bestaat als een suprapubische katheter, die niet via de penis, maar door de buikwand naar de blaas toe gaat. Paul vraagt hoe dat dan precies werkt en de wijkverpleegkundige geeft uitleg over de kleine ingreep en de voor- en nadelen van de suprapubische katheter.
Uitkomst
Zes weken later komt de wijkverpleegkundige weer langs bij Paul om de katheter te vervangen en Paul vertelt dat het eerdere gesprek hem toch aan het denken heeft gezet en dat hij met zijn uroloog heeft gesproken over het plaatsen van een suprapubische katheter. De uroloog vond het geen verstandig idee, in verband met Paul zijn hoge leeftijd en de risico’s van de operatie.
De wijkverpleegkundige vraagt of Paul hier vrede mee heeft en stelt voor om zelf de uroloog nog eens te bellen om eventuele andere mogelijkheden te bespreken. Paul haalt zijn schouders op. “Het is wat het is”, antwoordt hij. “Ouderdom komt nou eenmaal met gebreken, maar ik geniet er niet minder om van mijn vriendin”.