Werkwijze – Ouderenzorg
Rutgers werkt met andere kenniscentra, zorgorganisaties en onderwijsinstellingen aan het verbeteren van de zorg rondom intimiteit en seksualiteit. Door middel van onderzoek zijn de behoeften van (toekomstige) zorgprofessionals, ouderen en zorgorganisaties opgehaald van waaruit interventies zijn ontwikkeld die te gebruiken zijn in de praktijk.
Onder ‘materialen en trainingen’ vind je al de ontwikkelde tools die te gebruiken zijn in de praktijk. Hieronder lees je de belangrijkste aandachtspunten rondom intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg.
Wat speelt er?
De behoefte aan intimiteit en seksualiteit wordt niet minder naarmate je ouder wordt, de manier waarop iemand er uiting aan geeft wel. Net als bij jongeren is het dus van belang om als zorgprofessional aandacht te besteden aan deze thema’s bij de doelgroep ouderen. Medicatie, behandeling of zorg kan invloed hebben op iemands seksuele gezondheid of mogelijkheden tot intimiteit of seks. Op deze pagina lees je alles over de invloed van medicatie.
Wat kun je doen?
Aandacht voor seksualiteit en intimiteit is een onderdeel van goede zorg en dus heb je als zorgprofessional de verantwoordelijkheid om je hier mee bezig te houden. Dit is belangrijk voor de ouderen met wie je werkt en kan je helpen om beter om te gaan met situaties waarin je (onverwacht) te maken krijgt met behoeften van ouderen rondom intimiteit of seksualiteit.
Zorg dat je:
- Op de hoogte bent van de visie van de organisatie waar je werkt, wat zijn hun uitgangspunten rondom intimiteit en seksualiteit?
- Zorg dat je de kennis hebt over de belangrijkste thema’s die kunnen spelen bij deze doelgroep
- Maak seksualiteit bespreekbaar met zowel ouderen hun eventuele partners en je collega’s: hoe vaker je dit oefent, hoe minder het een taboe wordt.
- Als je hierover in gesprek gaat, zorg dan voor een veilige sfeer
- Houd rekening met diversiteit van de groep: houdt rekening met diversiteit in seksuele voorkeur, genderidentiteit, culturele achtergrond en andere factoren die van invloed kunnen zijn op de beleving van seksualiteit.
- Weet waar je terecht kunt binnen de organisatie als je te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag of wanneer je dit ziet bij anderen.
Hoe borg je?
Structurele aandacht voor intimiteit en seksualiteit bereik je door het thema een vast onderdeel te maken van scholing, een zorgleefplan, teamoverleggen. Zo normaliseer je het thema. Om dit soort te realiseren kun je dit vastleggen in beleid. Beleid op het thema seksualiteit helpt zorginstellingen om op een positieve manier met het onderwerp aan de slag te gaan.
Maak een positieve seksualiteitsbeleving mogelijk
Mensen denken vaak dat seksualiteit en ouderen niet samengaan. Niks is minder waar. De manier waarop ouderen seksualiteit en intimiteit beleven kan veranderen, maar de behoefte aan intiem contact blijft. Belangrijke elementen om mogelijkheden te creëren voor een seksueel actief leven:
• een open klimaat waarin seksualiteit bespreekbaar is.
• toegang tot informatie en ondersteuning.
• afspraken over privacy
• aandacht voor de effecten van behandelingen, medicatie of vrijheidsbeperkende maatregelen op de mogelijkheid om seksueel actief te zijn (denk ook aan solo seks).
• hulp bij seksuele problemen.
Maak duidelijke afspraken over geoorloofd en ongeoorloofd gedrag
Ook in oudereninstellingen komt seksueel grensoverschrijdend gedrag voor, van cliënt naar cliënt of van cliënt naar werknemer. Als verpleegkundigen, verzorgenden en helpenden geconfronteerd worden met seksualiteit bij bewoners is het belangrijk dat zij een goede inschatting kunnen maken. Gaat het om gedrag dat voor alle betrokkenen gewenst is of gaat het om ongewenst of grensoverschrijdend gedrag? In beide gevallen moeten zij weten hoe zij adequaat kunnen reageren. Versterk daarom de kennis en vaardigheden van zorgverleners.